یکی از بزرگ ترین چالش هایی که دانشجویان دکتری در رشته های مختلف از جمله مدیریت با آن مواجه هستند انجام پروپوزال دکتری و انجام پایان نامه دکتری می باشد. پایان نامه ی دکتری یا همان رساله قسمت های مختلفی دارد و نیاز به صرف کردن دقت و توجه بالایی در نگارش آن می باشد. نوشتن پروپزال یکی از قسمت های مهم آن محسوب می شود. یکی از سوال های اساسی دانشجویان دکتری به ویژه در رشته ی مدیریت این می باشد که چگونه یک پروپوزال خوب در حد دکتری بنویسیم؟ در این مقاله قصد داریم به این پرسش دانشجویان دکتری پاسخ دهیم. 

پروپزال چیست؟ 

یکی از الزاماتی که دانشجویان برای فارغ التحصیلی باید  در انتهای هر مقطع تحصیلی رعایت کنند انجام تحقیق و پژوهش هایی در راستای رشته ی تحصیلی آن ها می باشد که به آن پایان نامه گفته می شود. پایان نامه می تواند موضوعی به دلخواه دانشجو داشته باشد.  اما بدیهی است که هر موضوعی مناسب تحقیق نیست و شرایط و ضوابطی باید برای انتخاب موضوع و بستر تحقیق وجود داشته باشد.  از این رو لازم است دانشجویان پیش از انجام  پایان نامه  خود اساتید خود را مجاب برای انجام تحقیق و پژوهش خود در راستای موضوع انتخابی کنند.  این فرایند متقاعد کردن اساتید در قالب نگارش پروپزال و دفاع از آن می باشد. مسلم است که در طی پروپزال دانشجویان در رابطه با موارد مختلفی از جمله اهمیت موضوع انتخابی و ضرورت های آن را بیان می کنند تا نظرمثبت اساتید را برای شروع پایان نامه ی خود بگیرند.  این امر برای مقاطع مختلف تحصیلی و انواع رشته های دانشگاهی از جمله مدیریت و گرایش های آن مانند مدیریت بازرگانی، مدیریت صنعتی،  مدیریت مالی،  مدیریت دولتی و... صادق می باشد. 

نحوه نگارش پروپزال خوب در حد دکتری

همان گونه که ذکر شد، در پایان مقطع دکتری و به ویژه در رشته ی مدیریت،  نیاز به نگارش رساله است که یکی از مهم ترین مراحل انجام آن پروپزال می باشد. نگارش یک پروپزال خوب و حرفه ای در حد دکتری از جمله دغدغه های دانشجویان دکتری مدیریت به شمار می رود.

 در پاسخ به این سوال که چگونه یک پروپوزال خوب در حد دکتری بنویسیم؟ می توان بیان کرد که برای این امر لازم است ابتدا با قسمت های مختلف پروپزال آشنا شد و سپس نکات لازم برای نوشتن هر قسمت را رعایت نمود. این امر به حرفه ای شدن پروپزال شما کمک می کند. البته پیش از انجام این کار لازم است اطمینان حاصل کنید که موضوع انتخابی توسط شما که پروپزال خود را راجع به آن می نویسید درست و مناسب انتخاب شده باشد.

 در این رابطه لازم است به نکاتی از جمله بدیع و نوآورانه بودن موضوع، دارا بودن منابع کافی برای تحقیق در مورد موضوع،  جذاب بودن موضوع و...  توجه نمایید.  در ادامه ی مطلب به بررسی قسمت های مختلف پروپزال و توضیح هر قسمت پرداخته می شود. 

عنوان رساله

مسلما زمانی که هدف از نگارش پروپزال توضیح دادن در رابطه با عنوان رساله است،  نخستین قسمت از پروپزال به بیان عنوان رساله اختصاص پیدا می کند. موضوع انتخابی توسط شما باید علی رغم جذاب،  گویا،  بدیع و ب ابهام بودن باید نشان دهنده ی نوع پایان نامه ی شما باشد.  در واقع یک عنوان خوب و حرفه ای برای پایان نامه به ویژه در مقطع دکتری مدیریت، عنوانی است که به خواننده نشان دهد تحقیق در رابطه با چه چیزی انجام می شود،  شامل چه افرادی می گردد،  در گه زمان و مکانی صورت می گیرد. در واقع ضروری است تا دامنه ی تحقیق تا حد امکان کوچک تر شود تا تحقیق مناسبی صورت گیرد.  برای مثال عنوان «مطالعه ی تطبیقی عوامل موثر بر نگهداشت منابع انسانی تحول گرا در شرکت های دانش بنیان کشورهای منتخب و ایران»  که یکی از عنوان های مناسب رساله دکتری مدیریت منابع انسانی به شمار می رود را در نظر داشته باشید. در این عنوان تلاش شده تا علی رغم شفافیت،  ابهامی وجود نداشته باشد.  و همان طور که مشخص است عوامل مورد بررسی در عنوان مشخص شده است که منابع انسانی تحول گرا هستند.  مکان بررسی تحقیق هم مشخص شده است که شرکت های دانش بنیان کشورهای منتخب و ایران می باشد.  با مطالعه ی همین عنوان می توانیم اطلاعات زیادی در رابطه با بستر رساله به دست آوریم.

مقدمه

پس از بیان عنوان رساله،  نوبت به بیان مقدمه می رسد.  مقدمه یک شما و طرح  کلی از پژوهش را به سمع و نظر خواننده می رساند.  با توجه به این که مقدمه جزو موارد نخستی است که مخاطب به خواندن آن می پردازد،  لازم است در عین جامع بودن،  جذابیت لازم را داشته باشد تا خواننده  را برای مطالعه ادامه ی پروپزال و هم چنین رساله،  ترغیب نماید. 

طرح مسئله

در این قسمت لازم است بیان کنید که این موضوع انتخابی شما چه اهمیتی در رشته ی تحصیلی شما دارد و چه مواردی موضوع رساله ی شما را به یک موضوع کاربردی در عین دارا بودن جذابیت تبدیل می کند. بیان اهمیت و ضرورت انجام تحقیق از جمله مواردی در پروپزال می باشد که اساتید و داوران توجه ویژه ای به آن دارند و لازم است در این قسمت آن ها را مجاب کنید تحقیق مورد نظر خود را به انجام برسانید. 

پیشینه ی تحقیق

از جمله موارد دیگری که در پروپزال ملزم به نگارش ان می باشید،  پیشینه ی تحقیق است.  در این قسمت بیان می دارید چه تحقیقات و پژوهش هایی تا کنون بر روی عنوان پیشنهادی شما صورت گرفته است و هم چنین از این تحقیق های انجام شده برای روند انجام پایان نامه ی خود یاری می جویبد. 

اهداف تحقیق

همان طور که مشخص است در این قسمت باید به اهدافی که محصول پژوهش توسط دانشجو می باشد،  پرداخته شود.  هر میزانی که اهداف کاربردی تر و بدیع تر باشند، به همان میزان نیز اعتبار پایان نامه ی شما افزایش پیدا می کند. 

روش‌ تحقیق

پس از بیان عنوان پایان نامه و ضرورت و اهمیت انتخابی عنوان توسط شما، لازم است به بررسی شیوه ی  تحقیق توسط شما پرداخته شود.  در واقع لازم است در پروپزال خود بیان کنید که رساله ی خود را چگونه به انجام خواهید رساند و از چه رویکرد و روش های تحقیقی بهره می گیرید. هم چنین لازم است در رابطه با نحوه ی گردآوری داده ها و شیوه ی تجزیه و تحلیل آن ها نیز توضیحات کلی داشته باشید. 

نتیجه گیری

نگارش نتایج پای ثابت انتهای تمام پژوهش های علمی است و پروپزال نیز از این امر مستثنی نیست. البته نتیجه ی حاصل از پروپزال لازم است در عین خلاصه بودن کلیت ماجرا را نیز در اختیار مخاطب قرار دهد. 

فهرست منابع

در انتهایی ترین قسمت پروپزال لازم است به ذکر منابع مورد استفاده در پژوهش پرداخته شود.  بدیهی است هر میزان که تعداد منابع معتبر مورد استفاده در پژوهش بیش تر باشد،  پژوهش از اعتبار بیش تری برخوردار است. 

تعداد کلمات مناسب برای  پروپوزال

میزان پروپزال و تعداد کلمات آن بسته به مقطع و رشته ی تحصیلی شما می تواند متغییر باشد.  با توجع به همین امر لازم است پیش از نگارش پروپزال شرایط و ضوابط دانشگاه خود در زمینه ی نگارش پروپزال و پایان نامه را به دقت مطالعه کنید و مطابق با آن پیش بروید.  اما به طور کلی می توان گفت که تعداد کلمات رساله دکتری حداقل ۵٠٠٠ و حداکر ۸٠٠٠ کلمه می باشد. 

اشتباهات رایج در نگارش پروپزال

پس از بررسی چهارچوب نگارشی یک پروپزال،  لازم است به سوال ابتدایی خود باز گردیم که چگونه یک پروپزال خوب در حد دکتری بنویسیم؟  در پاسخ به این سوال همان گونه که قبلا بیان نمودیم رعایت اصول و قواعد نوشتن پروپزال از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.  اما در کنار این موارد لازم است شناخت کلی نسبت به اشتباهات رایجی که اغلب دانشجویان در نگارش پایان نامه انجام می دهند،  داشته باشیم تا از انجام این اشتباهات در پروپزال پرهیز نماییم.

از جمله یکی از رایج ترین اشتباهاتی که در پروپزال ها به چشم می خورد می توان به عدم استفاده از منابع مناسب اشاره نمود.  همان گونه که در قسمت منابع به آن اشاره کردیم،  استفاده از منابع معتبر زیاد به پژوهش شما اعتبار می بخشند.  اما گاهی برخی از دانشجویان به جای استفاده از منابع معتبر علمی نظر و عقیده ی خود را تا میزان زیادی در نگارش پروپزال خود دخیل می کنند و یا برخی دیگر از منابع علمی بدون اعتبار و قدیمی یاری می گیرند.

از جمله ی دیگر اشتباهات رایج دانشجویان در نگارش پروپزال دکتری خود، عدم انتخاب عنوان مناسب می باشد. البته نامناسب بودن عنوان تنها به زمینه ی پژوهش بستگی ندارد،  بلکه تنها می توان با تغییر ساده ی همان عنوان آن را به یک عنوان مناسب مبدل ساخت.  از جمله ایرادات رایج در نگارش عنوان،  عدم محدود ساختن آن است.  به طوری که عنوان شامل گستره ی زیادی می باشد که مسلما تحقیق و پژوهش در رابطه با آن دشوار می گردد.  لذا لازم است تا عنوات تا حد امکان محدود شود و تنها مشمول جامعه ی آماری کوچک و قابل بررسی باشد. 

اشتباه دیگری که اغلب دانشجویان انجام می دهند،  عدم اهمیت دادن به نگارش قسمت ضرورت و اهمیت موضوع انتخابی می باشد. بیان چرایی انتخاب موضوع و اهمیت و ضرورت آن از جمله موارد مهمی است که نظر داوران و اساتید را به خود جلب می کند.  پس بدیهی است که رعایت نهایت دقت و توجه برای این قسمت از جمله الزامات نگارش پروپزال به شمار می رود.